Chỉ cách Hà Nội hơn 100km, nằm ở phía Đông Nam vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, Nam Định đang bảo tồn và lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc, trong đó có các phong tục, tín ngưỡng, lễ hội, làng nghề, di tích lịch sử văn hóa… Ngoài các giá trị di sản văn hóa ấy Nam Định còn có điều kiện phát triển du lịch sinh thái, đặc biệt là du lịch biển. Vùng đất này luôn mời gọi, chào đón du khách gần xa về khám phá và trải nghiệm.
Lịch Sử
Lịch sử tỉnh Nam Định
Thời tiền sử:
- Nơi cư trú của người Việt cổ từ thời văn hóa Đông Sơn (thế kỷ 9 - 4 TCN).
- Di tích: Cổ Loa, Đền Trần, Chùa Keo,...
Thời phong kiến:
- Thuộc bộ Giao Chỉ thời Bắc thuộc.
- Nơi đóng đô của nhà Trần (1253 - 1329).
- Di tích: Cố đô Thiên Trường, Lăng mộ vua Trần, Chùa Phổ Minh,...
- Nổi tiếng với truyền thống khoa cử, hiếu học.
- Trải qua nhiều biến động lịch sử:
- Thuộc triều Lê, Mạc, Trịnh - Nguyễn.
- Chịu ảnh hưởng của nhiều cuộc chiến tranh.
Thời Pháp thuộc:
- Thuộc tỉnh Nam Định trong hệ thống hành chính Pháp.
- Nổi tiếng với phong trào yêu nước:
- Khởi nghĩa Thái Bình (1885 - 1886).
- Phong trào Duy Tân (1905 - 1908).
Cách mạng tháng Tám và hiện nay:
- Trung tâm khu vực Đồng bằng sông Hồng.
- Nổi tiếng với truyền thống cách mạng:
- Khởi nghĩa Nam Định (1940).
- Chiến tranh chống Pháp (1946 - 1954).
- Chống Mỹ cứu nước (1955 - 1975).
- Phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội.
- Di tích: Khu di tích Cổ đô Thiên Trường, Chùa Keo, Đền Trần,...
Địa Lý
Với địa lý đồng bằng, mạng lưới sông ngòi phong phú và tiếp giáp với biển Đông, Nam Định có những điều kiện tự nhiên thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, công nghiệp, thủy sản và du lịch.
Vị trí
- Nằm ở phía nam đồng bằng Bắc Bộ, Việt Nam.
- Giáp ranh:
- Phía bắc: Thái Bình.
- Phía đông: Vịnh Bắc Bộ.
- Phía nam: Ninh Bình.
- Phía tây: Hà Nam.
Diện tích:
- 1.637,4 km² (thứ 52/63 tỉnh thành).
Địa hình:
- Đồng bằng thấp trũng, chia thành 3 vùng:
- Vùng đồng bằng ven biển: thấp trũng, nhiều sông ngòi, trũng trũng.
- Vùng đồng bằng thấp trũng: trũng thấp, nhiều trũng trũng.
- Vùng đồi núi: địa hình gồ đồi, thấp dần từ tây bắc xuống đông nam.
Sông ngòi:
- Hệ thống sông ngòi chằng chịt, dày đặc.
- Sông lớn:
- Sông Hồng (đoạn hạ lưu).
- Sông Đáy.
- Sông Nam Định.
- Sông Vầu.
- Sông nhỏ:
- Sông Lạch Giang.
- Sông Lạng.
- Sông Cầu Đào.
Biển:
- Bờ biển dài 74 km.
- Cửa sông:
- Cửa Ba Lạt.
- Cửa Đáy.
- Cửa Lạch Giang.
- Cửa Hà Lạn.
Khí hậu:
- Nhiệt đới gió mùa.
- Mùa nóng ẩm, mưa nhiều (tháng 5 - 10).
- Mùa đông lạnh, ít mưa (tháng 11 - 4).
Tài nguyên:
- Nông nghiệp: lúa nước, cây ăn quả, rau màu.
- Thủy sản: cá, tôm, cua.
- Khoáng sản: cát trắng, than nâu.
Văn Hóa
Văn hóa Nam Định mang trong mình những giá trị truyền thống sâu sắc và đa dạng, thể hiện bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam. Điều này đã tạo nên một cộng đồng văn hóa độc đáo và giàu có.
Đặc trưng:
- Đậm đà bản sắc dân gian:
- Lễ hội truyền thống: Lễ hội Phủ Dầy, Lễ hội đền Trần, Lễ hội Kiếp Bạc,...
- Nghệ thuật dân gian: Hát chèo, Chầu văn, Múa rối nước, Ca trù,...
- Ẩm thực: Phở Nam Định, Bún đũa, Bánh cuốn Làng Kênh,...
- Làng nghề truyền thống: Làng dệt Viên Khê, Làng đúc đồng Đồng Xâm,...
- Truyền thống hiếu học:
- Nổi tiếng với nhiều làng khoa bảng, dòng họ hiếu học.
- Có nhiều danh nhân văn hóa, khoa học.
- Con người:
- Giản dị, chân chất, hiền hòa, mến khách.
- Yêu quê hương, đất nước, có tinh thần đoàn kết.
Một số nét đẹp văn hóa tiêu biểu:
- Hát chèo:
- Nổi tiếng với làn điệu mượt mà, sâu lắng.
- Nhiều vở chèo nổi tiếng: "Thị Nở - Thị Nở", "Quan Âm Thị Kiến", "Chử Đồng Tử - Tiên Dung",...
- Múa rối nước:
- Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
- Mang đậm dấu ấn văn hóa lúa nước.
- Nội dung ca ngợi cuộc sống lao động, chiến đấu của người dân.
- Lễ hội Phủ Dầy:
- Một trong những lễ hội lớn nhất khu vực đồng bằng Bắc Bộ.
- Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
- Thể hiện lòng thành kính với Mẫu Liễu Hạnh và cầu mong sự an lành, no ấm.
Ngoài ra, Nam Định còn có:
- Ẩm thực:
- Phở Nam Định, Bún đũa, Bánh cuốn Làng Kênh, Nem nắm Giao Thủy,...
- Làng nghề:
- Làng dệt Viên Khê, Làng đúc đồng Đồng Xâm, Làng mộc Kim Thái,...
- Di tích lịch sử:
- Cố đô Thiên Trường, Lăng mộ vua Trần, Chùa Keo,...
Con Người
Con người tỉnh Nam Định không chỉ là những người lao động chăm chỉ mà còn là những người gìn giữ và phát triển văn hóa, truyền thống đặc trưng của địa phương.
- Giản dị, chân chất, hiền hòa:
- Luôn thể hiện sự mến khách, thân thiện với du khách.
- Sẵn sàng giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn.
- Giữ gìn truyền thống:
- Tôn trọng lễ nghi, phép tắc trong giao tiếp.
- Yêu quê hương, đất nước, có tinh thần đoàn kết.
- Cần cù, chịu khó:
- Luôn nỗ lực lao động để cải thiện cuộc sống.
- Có ý chí vươn lên, phát triển bản thân và quê hương.
- Thông minh, sáng tạo:
- Nổi tiếng với nhiều nhân tài trong các lĩnh vực khác nhau.
- Có nhiều đóng góp cho sự phát triển của đất nước.
Một số câu nói tiêu biểu về người Nam Định:
- "Con người Nam Định: Giản dị, chân chất, hiếu khách."
- "Đất Nam Định: Cần cù, chịu khó, hiếu học."
- "Người Nam Định: Thông minh, sáng tạo, có nhiều đóng góp cho đất nước."
Ngoài ra, người Nam Định còn được biết đến với:
- Lòng dũng cảm, kiên cường:
- Có truyền thống chống giặc ngoại xâm lâu đời.
- Đã có nhiều anh hùng hy sinh vì độc lập dân tộc.
- Tinh thần lạc quan, yêu đời:
- Luôn giữ cho mình thái độ lạc quan, vui vẻ trong mọi hoàn cảnh.
- Biết hưởng thụ cuộc sống và tạo niềm vui cho mọi người.