Vĩnh Phúc là một tỉnh thuộc đồng bằng sông Hồng, nằm cách thủ đô Hà Nội khoảng 55km về phía Bắc. Nơi đây được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho nhiều danh thắng tuyệt đẹp. Nhắc đến Vĩnh Phúc, người ta thường nhớ đến một Tam Đảo lãng đãng sương mờ, một hồ Đại Lải với non nước xanh ngát, hữu tình cùng nhiều điểm đến nổi tiếng như Thiền viện Trúc Lâm Tây Thiên, khu nghỉ dưỡng các điểm tham quan, làng nghề truyền thống…Tam Đảo với nhiều tiềm năng, thế mạnh đột phá, hội tụ đầy đủ các loại hình du lịch – lịch sử, văn hóa, tâm linh, mạo hiểm, sinh thái, nghỉ dưỡng… là điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch Việt Nam và thế giới.
Lịch Sử
Thời tiền sử:
- Vùng đất Vĩnh Phúc có dấu vết cư trú của người tiền sử từ rất sớm, với các di chỉ khảo cổ như: di chỉ Cù Vân (Bình Xuyên), di chỉ Tam Sơn (Vĩnh Tường), di chỉ Đồng Đậu (Phúc Yên)...
- Người dân thời tiền sử Vĩnh Phúc đã biết trồng lúa nước, làm gốm, sử dụng công cụ đá và đồng.
Thời kỳ Bắc thuộc (179 TCN - 938):
- Vĩnh Phúc thuộc quận Giao Chỉ, sau đó là Ái Châu.
- Nơi đây chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa Hán, nhưng vẫn giữ gìn được bản sắc văn hóa Việt.
- Nhiều nhân vật lịch sử nổi tiếng của Việt Nam như Hai Bà Trưng, Lý Bí, Phùng Hưng... đã có công lao trong việc đánh giặc phương Bắc và xây dựng đất nước.
Kỷ nguyên độc lập (938 - 1873):
- Vĩnh Phúc thuộc các triều đại Đinh, Lê, Lý, Trần, Hồ, Lê Sơ, Nguyễn.
- Nơi đây là một vùng đất giàu truyền thống văn hóa và lịch sử, với nhiều di tích đền, chùa, đình, lăng mộ...
- Nhiều danh nhân văn hóa như Nguyễn Trãi, Chu Văn An, Lương Thế Vinh... đã sinh ra và lớn lên trên mảnh đất này.
Dưới thời Pháp thuộc (1873 - 1945):
- Vĩnh Phúc chịu ách đô hộ của thực dân Pháp.
- Nhân dân Vĩnh Phúc đã tham gia nhiều phong trào yêu nước chống Pháp.
- Nơi đây là quê hương của nhiều nhà cách mạng nổi tiếng như Nguyễn Tất Thành (Hồ Chí Minh), Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp...
Kháng chiến chống Pháp (1945 - 1954):
- Vĩnh Phúc là một trong những địa bàn trọng điểm của cuộc kháng chiến chống Pháp.
- Nhân dân Vĩnh Phúc đã anh dũng chiến đấu và lập nhiều chiến công hiển hách.
- Nơi đây là quê hương của nhiều anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc.
Kháng chiến chống Mỹ (1954 - 1975):
- Vĩnh Phúc tiếp tục là địa bàn trọng điểm của cuộc kháng chiến chống Mỹ.
- Nhân dân Vĩnh Phúc đã anh dũng chiến đấu và lập nhiều chiến công hiển hách.
- Nơi đây là quê hương của nhiều anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc.
Sau chiến tranh (1975 đến nay):
- Vĩnh Phúc tập trung khôi phục và phát triển kinh tế.
- Nơi đây đã đạt được nhiều thành tựu to lớn về mọi mặt.
- Vĩnh Phúc là một tỉnh công nghiệp - nông nghiệp, có tốc độ phát triển kinh tế khá nhanh.
Địa lý
Vị trí:
- Vĩnh Phúc nằm ở trung tâm hình học của miền Bắc Việt Nam, thuộc vùng đồng bằng sông Hồng.
- Phía Bắc giáp tỉnh Thái Nguyên.
- Phía Đông giáp tỉnh Bắc Ninh.
- Phía Nam giáp thủ đô Hà Nội.
- Phía Tây giáp tỉnh Phú Thọ.
Diện tích: 1.235,13 km²
Dân số: 1.191.782 người (2021)
Địa hình:
- Chia thành 3 khu vực:
- Vùng núi:Dãy núi Tam Đảo (phía Đông Bắc)
- Vùng gò đồi:Phía Tây Nam
- Vùng đồng bằng:Phía Nam và Đông Nam
Sông ngòi:
- Sông Hồng chảy qua ranh giới phía Nam.
- Sông Lô chảy qua ranh giới phía Tây.
- Sông Đà chảy qua ranh giới phía Bắc.
Khí hậu:
- Khí hậu nhiệt đới gió mùa.
- Mùa hè nóng, ẩm.
- Mùa đông lạnh, khô.
Tài nguyên thiên nhiên:
- Đất đai màu mỡ.
- Khoáng sản: đá vôi, sét, cát...
- Rừng núi.
Kinh tế:
- Công nghiệp: phát triển mạnh mẽ, với các ngành công nghiệp chủ lực như: điện tử, may mặc, da giày, thực phẩm...
- Nông nghiệp: trồng lúa nước, cây ăn quả, rau màu...
- Du lịch: Tam Đảo, Tây Thiên, làng cổ Tam Sơn...
Giao thông:
- Quốc lộ 2A, 5A, 18 đi qua địa bàn tỉnh.
- Đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai.
- Sân bay quốc tế Nội Bài.
Hành chính:
- Gồm 2 thành phố: Vĩnh Yên, Phúc Yên.
- 7 huyện: Lập Thạch, Sông Lô, Tam Dương, Vĩnh Tường, Yên Lạc, Tam Đảo, Bình Xuyên.
Du lịch:
- Tam Đảo: khu du lịch nghỉ dưỡng nổi tiếng với khí hậu mát mẻ quanh năm.
- Tây Thiên: khu du lịch tâm linh với nhiều ngôi chùa cổ kính.
- Làng cổ Tam Sơn: nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống của người Việt Nam.
Văn Hóa
Vĩnh Phúc là một tỉnh có bề dày lịch sử lâu đời, do vậy văn hóa nơi đây cũng vô cùng phong phú và đa dạng. Nét đặc sắc của văn hóa Vĩnh Phúc thể hiện qua nhiều khía cạnh:
- Di sản văn hóa: Vĩnh Phúc là nơi lưu giữ nhiều di tích lịch sử và văn hóa quan trọng như chùa Hương Tích, đền Mẫu Thượng, đền Quán Thánh, cố đô Tam Đảo, v.v. Những địa điểm này không chỉ có giá trị lịch sử mà còn là điểm đến hấp dẫn cho du khách.
- Lễ hội:
- Vĩnh Phúc có hơn 100 lễ hội được tổ chức quanh năm, thu hút đông đảo du khách thập phương.
- Một số lễ hội nổi tiếng là: Lễ hội Tây Thiên, Lễ hội Thượng Lạp, Lễ hội đúc bụt, Lễ hội Bạch Lưu, Lễ hội đình Cả năm làng Tích Sơn...
- Ẩm thực: Vĩnh Phúc có nhiều món ăn đặc sản hấp dẫn như: Cá Thính, Dứa Tam Dương, chè kho Tứ Yên, Su su Tam Đảo
- Nghề truyền thống: Vĩnh Phúc có nhiều làng nghề truyền thống nổi tiếng như: làng gốm Hương Canh, làng mộc Vĩnh Chu, làng đan nón Vĩnh Thịnh, làng rèn Lý Nhân...
- Phong tục tập quán: Người dân Vĩnh Phúc hiếu khách, thân thiện, cởi mở và giữ gìn nhiều phong tục tập quán tốt đẹp như: tôn trọng người già, giúp đỡ người khó khăn, lễ phép với người trên.
Con Người
- Thông minh, sáng tạo: Vĩnh Phúc là quê hương của nhiều danh nhân văn hóa như: Nguyễn Trãi, Chu Văn An, Lương Thế Vinh.
- Anh dũng, kiên cường: Vĩnh Phúc là mảnh đất có truyền thống anh dũng chống giặc ngoại xâm.
- Yêu nước, yêu quê hương: Người dân Vĩnh Phúc luôn yêu nước, yêu quê hương và có ý thức xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.
- Hiếu khách, thân thiện: Người dân Vĩnh Phúc luôn nở nụ cười trên môi, sẵn sàng chào đón và giúp đỡ du khách.
- Cần cù, chịu khó: Vĩnh Phúc là một tỉnh có nền kinh tế nông nghiệp, do vậy người dân nơi đây luôn cần cù, chịu khó lao động để sản xuất.
- Giản dị, mộc mạc: Con người Vĩnh Phúc sống giản dị, mộc mạc, không cầu kỳ, phô trương.
- Tôn trọng người già, yêu thương trẻ nhỏ: Người dân Vĩnh Phúc luôn giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dân tộc như: tôn trọng người già, yêu thương trẻ nhỏ.
- Giữ gìn bản sắc văn hóa: Người dân Vĩnh Phúc luôn ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa của quê hương như: tham gia các lễ hội truyền thống, hát những làn điệu dân ca, ăn những món ăn đặc sản.